Hóa chất Axit Axetic và ứng dụng công nghiệp
Axit axetic là gì?
Loại axit này có công thức hóa học là CH3COOH. Axit axetic còn được gọi là axit methanecarboxylic hoặc axit ethanoic. Axit axetic là axit hữu cơ yếu, có mùi hăng mạnh. Có thể tìm thấy từ 5% đến 20% lượng axit axetic trong dấm. Hợp chất hữu cơ này là thành phần chính và giúp dấm có mùi hăng đặc trưng. Với nồng độ thấp, axit axetic ở trạng thái lỏng, không màu, tan tốt trong nước. Ở nhiệt độ phòng, axit axetic tinh khiết có thể tạo kết tinh.
Axit axetic được sử dụng phổ biến trong công nghiệp
Khi được pha loãng, axit axetic an toàn với người sử dụng. Là axit cacboxylic yếu, tuy nhiên khi sử dụng dạng tinh khiết của axit axetic cần chú ý an toàn. Nếu con người tiếp xúc trực tiếp với axit axetic tinh khiết sẽ gây ra nguy hiểm. Axit axetic tinh khiết có thể ăn mòn mắt, gây bỏng hoặc kích ứng da nặng. Khi hít phải có thể gây kích thích màng nhầy hệ hô hấp.
Sản xuất axit axetic trong công nghiệp
Axit axetic là axit hữu cơ được sử dụng phổ biến nhất trong công nghiệp. Để đáp ứng lượng lớn axit axetic, các nhà máy sản xuất lựa chọn sử dụng nguồn methanol và cacbon monoxit.
Khi quá trình sản xuất axit axetic bắt đầu sử dụng hệ thống xúc tác dựa trên rhodium/iodine. Để tăng hiệu suất, hệ thống xúc tác cần được cải thiện. Thay vì sử dụng rhodium, các nhà máy sản xuất sử dụng hệ thống dựa trên iridium. Hiệu suất của quá trình tăng hơn 99% khi thay thế hệ thống xúc tác.
Sử dụng iridium giúp cho các nhà máy sản xuất tiết kiệm được lượng nước. Do đó bằng cách giảm tiêu thụ năng lượng khi chưng cất, chi phí làm sạch sản phẩm giảm khoảng 30%. Điều này có nghĩa là lượng khí thải từ các nhà máy giảm đáng kể.
Lý do chính để cải thiện là cần ít nước hơn nhiều để giữ cho phức hợp iridium trong dung dịch so với lượng cần thiết với phức hợp rhodium.
Xem thêm:
Hóa chất ngành công nghiệp sơn là gì?
Ứng dụng
Axit axetic được sử dụng ở nhiều nồng độ khác nhau cho nhiều mục đích khác nhau. Dưới đây tổng hợp một số ứng dụng phổ biến nhất của axit axetic.
Dược phẩm
Axit axetic có thể làm dung môi và nguyên liệu dược phẩm. Chủ yếu axit axetic được sử dụng để sản xuất penicillin G kali, natri penicillin G, penicillin G procaine, acetanilide, sulfadiazin, và sulfamethoxazole isoxazole, norfloxacin, ciprofloxacin, acetyl salicylic acid, non phenacetin, prednisone, caffeine,…
Axit axetic là nguyên liệu trong công nghiệp dược phẩm
Dệt nhuộm
Axit axetic được sử dụng trong ngành công nghiệp nhuộm để điều chỉnh độ pH. Axit axetic tinh khiết là một trong những axit hữu cơ được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp dệt nhuộm. Axit axetic tinh khiết được sử dụng trong các loại thuốc nhuộm như:
- Thường được sử dụng làm thuốc nhuộm azoic
- Thuốc nhuộm phân tán trên chất trợ nhuộm polyester
- Thuốc nhuộm các loại vải lụa tơ tằm
- Thuốc nhuộm trung tính giúp nhuộm vải vinylon
- Thuốc nhuộm cố định trực tiếp và sulfat đồng được trộn với nhiều hóa chất khác
Ứng dụng trong y tế
Axit axetic có thể được sử dụng như một chất khử trùng chống lại pseudomonas, staphylococci, enterococci, streptococci và những tác nhân khác. Ngoài ra loại aixt này cũng được sử dụng trong sàng lọc ung thư cổ tử cung. Tổ chức Y tế Thế giới đã liệt kê axit axetic trong danh sách các loại dược phẩm thiết yếu. Nó cũng được sử dụng để điều trị nhiễm trùng tai ngoài như sự phát triển của nấm và vi khuẩn.
Xem thêm:
Top 15 loại hóa chất công nghiệp thực phẩm (phần 1)
Công nghiệp thực phẩm
Axit axetic được cho thêm vào nước sốt, trái cây đóng hộp, mù tạt và mayonnaise. Hóa chất công nghiệp này cũng được sử dụng trong các sản phẩm ngâm như dưa muối, cà muối. Axit axetic có vô số công dụng trong thịt, gia cầm, sữa và các sản phẩm phô mai. Axit axetic được tìm thấy trong dung dịch dấm, thường từ 3-9% nồng độ để sử dụng như một loại gia vị, thành phần hoặc chất bảo quản.
Axit axetic được sử dụng như chất bảo quản, chất phụ gia trong công nghiệp thực phẩm
- Chất phụ gia: Axit axetic được sử dụng trong thực phẩm như là một chất tạo hương liệu. Với vị hăng mạnh và chua, axit axetic giúp thực phẩm có mùi vị hấp dẫn, kích thích sự thèm ăn.
- Chất bảo quản: Axit axetic lf khả năng ức chế các vi khuẩn lên men khác, giữ ổn định độ pH cho thực phẩm. Vì vậy axit axetic được thêm vào để bảo quản thực phẩm, kéo dài thời gian sử dụng.
- Tẩy rửa: Axit axetic là thành phần giúp làm sạch thiết bị và dụng cụ chế biến thực phẩm.
Các ngành công nghiệp khác
Công nghiệp sơn
Axit axetic có thể tạo ra một loạt các dẫn xuất làm dung môi và lớp phủ sơn. Chẳn hạn như metyl axetat, etyl axetat, propyl axetat, butyl axetat,…
Xử lý nước thải
Trong xử lý nước thải, axit axetic có khả năng điều chỉnh độ pH. Axit axetic được thêm vào để xử lý nước có độ kiềm cao.
Sản xuất vật liệu tổng hợp
Trong sản xuất vật liệu tổng hợp khác nhau, axit axetic là tiền thân và dung môi cho các loại keo và nhựa khác nhau. Ví dụ như polyvinyl acetate, cellulose acetate, nylon và dimethyl terephthalate.
Sản xuất các hợp chất hóa học
Axit axetic được sử dụng làm thuốc thử hóa học để sản xuất một số hợp chất hóa học. Axit này chủ yếu được sử dụng trong sản xuất monome vinyl axetat, anhydrit axetic và ester. Ngoài ra, axit axetic giúp làm sạch các hợp chất hữu cơ. Trong ứng dụng này, axit axetic được sử dụng như một dung môi để tái kết tinh.
Ngành công nghiệp nước hoa
Axit axetic là một thành phần phổ biến trong sản xuất nước hoa.
Xem thêm:
7 loại axit ứng dụng phổ biến trong công nghiệp thực phẩm
