Hóa chất công nghiệp Axit Citric: Những điều bạn cần biết
Axit citric là một hóa chất công nghiệp được ứng dụng trong hàng ngàn sản phẩm mà con người luôn sử dụng. Nhưng không phải ai cũng biết axit citric có tác dụng gì và giúp đỡ con người như thế nào. Bài viết này trả lời các câu hỏi sau: axit citric là gì, được sản xuất như thế nào, được sử dụng để làm gì, có gây nguy hiểm cho con người không và cách xử lý các vấn đề liên quan tới axit citric.
Hóa chất công nghiệp axit citric là gì?
Axit citric hay axit 2-Hydroxy-1,2,3-propanetricarboxylic là axit hữu cơ yếu. Công thức hóa học của axit là H3C6H5O7. Axit citric được tìm thấy tự nhiên trong các loại trái cây họ cam quýt. Axit citric ở dạng bột kết tinh màu trắng ngay tại nhiệt độ phòng. Axit này có hương thơm, vị chua và hoạt động như một chất trung gian trong chu trình axit citric.
Xem thêm:
Tác động của hoá chất axit oxalic đối với sự nhu động
Sản xuất axit citric trong công nghiệp
Phương pháp lâu đời nhất sản xuất axit citric là chiết xuất axit từ trái cây họ cam quýt. Đầu thế kỷ 19, một phương pháp sản xuất axit citric rẻ hơn bằng cách tổng hợp canxi citrate. Do canxi citrate được chiết xuất chủ yếu từ chanh Ý nên ngành công nghiệp này đã trở thành độc quyền của Ý vào giai đoạn ấy.
Sản xuất axit citric bằng phương pháp tổng hợp canxi citrate bắt đầu phát triển. Nhưng chi phí cho việc vận hành phương pháp này rất lớn. Vì vậy các nhà máy sản xuất buộc phải tìm kiếm một phương pháp mới mà không sử dụng canxi citrate làm nguyên liệu.
Các thí nghiệm hóa học vào cuối thế kỷ 19 đã tìm ra một phương pháp mới. Axit citric được tạo ra từ nấm Penicillin được nuôi trong dung dịch đường. Công nghệ mới này đã thay thế công nghiệp sản xuất citric độc quyền của Ý. Các phương pháp cải thiện sau này sử dụng nguyên liệu đa dạng và cho năng suất hơn.
Axit Ctric được ứng dụng trong công nghiệp như thế nào?
Axit citric được trên thị trường có hai dạng sản phẩm và hai loại chất lượng. Hai dạng là khan và monohydrat. Dạng khan bao gồm natri citrat, kali citrat hoặc các muối khác của axit citric. Muối citric là lựa chọn lý tưởng cho hầu hết các sử ngành công nghiệp phi thực phẩm như chất tẩy rửa. Tiêu chuẩn về độ tinh khiết của muối không cao như axit citric được sử dụng trong thực phẩm hoặc đồ uống.
Chất bảo quản
Axit sử dụng như một chất phụ gia trong thực phẩm như sữa chua, xúc xích và nước ngọt. Axit phục vụ một số chức năng hữu ích: khử trùng, ổn định vi khuẩn, cố định hương vị, tăng cường hương vị và tiêu chuẩn hóa nồng độ axit.
Sản xuất phô mai
Ngành công nghiệp phô mai sử dụng axit citric, đặc biệt là với mozzarella. Axit citric được sử dụng làm chất xúc tác để nhanh chóng lên men sữa. Quá trình lên men được cải thiện giúp tiết kiệm thời gian. Vì vậy axit citric được sử dụng phổ biến để sản xuất phô mai trong công nghiệp, với quy mô lớn hơn.
Thời hạn sử dụng
Vi khuẩn cần độ pH ổn định để tồn tại. Axit citric làm giảm độ pH của thực phẩm xuống mức thấp. Điều này hạn chế quá trình phát triển của hầu hết các vi khuẩn. Vì vậy thời hạn sử dụng của thực phẩm chế biến tăng đáng kể. Đặc biệt là đối với mứt và thạch, thực phẩm đóng hộp và các sản phẩm thịt.
Hương vị
Cùng với việc bảo quản nước uống có ga, trà và nước trái cây, axit citric thêm hương vị chua độc đáo. Vì thế khi sử dụng , người tiêu dùng luôn thỏa mãn với mùi vị mà đồ uống mang lại.
Chất nhũ hóa
Axit citric hoạt động như một chất nhũ hóa. Chất béo thực vật không thể đông lại. Axit citric được thêm vào nhằm giữ được kết cấu và hương vị của kem trái cây.
Xem thêm:
5 ứng dụng công nghiệp hàng đầu của nhôm sulfat
Than hoạt tính lọc vàng là gì? Lưu ý gì khi sử dụng hóa chất này
Hiệu ứng sủi bọt trong đồ uống có ga
Khi kết hợp với natri bicarbonate, axit citric sẽ tạo ra phản ứng sủi bọt. Đồ uống có ga, thuốc viên và viên uống sủi bọt cũng được sử dụng tương tự. Trên thực tế, khoảng 50% nhu cầu sản xuất axit citric được sử dụng trong đồ uống.
Bia & Rượu
Axit citric là một axit yếu, thường được sử dụng để tạo ra một môi trường axit trong sản xuất bia và rượu vang.
Hấp thụ
Nhiều vitamin và khoáng chất phổ biến hoạt động hiệu quả hơn trong môi trường pH axit. Axit citric được sử dụng để bổ sung chế độ ăn uống để tăng tốc độ hấp thụ. Ngoài ra, không có axit citric, viên vitamin C sẽ có vị đắng.
Chất làm sạch và chelate
Axit citric đã được thay thế photpho trong chất tẩy rửa vì nó ít gây hại cho hệ sinh thái của sông hồ. Mặc dù có khoảng sáu loại axit quan trọng về mặt thương mại khác nhưng axit citric chiếm hơn 80% giá trị của tất cả các loại axit được bán trên thị trường.
Axit citric được coi là một tác nhân chelate tuyệt vời. Cặn vôi được loại bỏ khỏi nồi hơi và thiết bị bay hơi nhờ axit citric. Axit citric được sử dụng để làm mềm nước, là thành phần hữu ích trong bột giặt và xà phòng. Axit này cũng được sử dụng trong dầu gội để thẩy màu và tẩy sáp từ tóc.
Axit Citric ảnh hưởng đến sức khỏe con người như thế nào?
Dù axit citric là hóa chất công nghiệp sử dụng phổ biến nhưng vẫn có ảnh hưởng nhất định khi con người tiếp xúc trực tiếp. Tiếp xúc kéo dài và liên tục có thể làm tổn thương các cơ quan trong cơ thể.
- Tiếp xúc với mắt: gây kích ứng, có thể tổn thương giác mạc hay mù
- Nuốt phải: nguy hại, có thể gây hại cho răng
- Hít phải: gây tổn thương phổi tùy theo mức độ tiếp xúc
- Tiếp xúc với da: có thể bị cháy bỏng, quá liều có thể gây tổn thương
Biện pháp sơ cứu y tế
Dưới đây là các biện pháp sơ cứu nạn nhân khi tiếp xúc phải axit citric. Có thể những điều này sẽ giúp bạn phòng tránh được những sự cố đáng cho bạn và những người xung quanh.
- Tiếp xúc với mắt: Kiểm tra và loại bỏ kính sát tròng (nếu có). Khi bị axit tiếp xúc với mắt, phải rửa mắt ngay với nước ít nhất trong 15 phút và gặp bác sĩ chuyên khoa.
- Tiếp xúc với da: Rửa bằng xà phòng và nước, thay bỏ quần áo nhiễm bẩn, gặp bác sĩ chuyên khoa nếu có biểu hiện kích ứng. Quần áo nhiễm bẩn phải giặt giũ khi sử dụng lại.
- Hít phải: Nếu nạn nhân ngừng thở, thực hiện hô hấp nhân tạo, nới lỏng quần áo, cổ áo, thắt lưng, cà vạt… Nếu thở khó khăn, cần cung cấp oxy cho nạn nhân. Cần đưa nạn nhân tới khu vực thoáng mát. Gọi cấp cứu nếu vấn đề hô hấp không được cải thiện.
- Nuốt vào: Tránh để nạn nhân nôn mửa trừ khi có sự trợ giúp của y tế. Không được sử dụng miệng để hô hấp cho nạn nhân. Nếu nuốt phải lượng lớn, cần gọi cấp cứu ngay. Nới lỏng quần áo, cổ áo, thắt lưng, cà vạt…
Xem thêm:
Bạn biết gì về Titanium dioxide?
